قانون مصطفی ساغلام آبنوس

قانون مصطفی ساغلام آبنوس

قانون مصطفی ساغلام آبنوس یکی از با کیفیت‌ترین قانون‌های ساخت ترکیه است که به همین خاطر از محبوبیت زیادی در بین نوازند‌گان این ساز برخوردار است.

26 نت دارد، 12 پرده گردان و کلاف آن از چوب افرای اروپایی‌ست. گوشی‌ها از آبنوس است و سیم‌های آن PVF آلمان و پوست استفاده شده در آن فرآوری شده است. همچنین جنس صفحه‌ی رویی و پشت از آبنوس است.

قانون سازی‌ست زهی‌زخمه‌ای و مرکز موسیقی کلاسیک عربی، ترکی و فارسی. یکی از سازهای مهم در موسیقی سنتی خاورمیانه است و صدای منحصر به فرد و تطبیق پذیری‌اش، آن را به یک ساز محبوب در سایر کشورهای جهان تبدیل کرده.

صدای تولید شده توسط قانون روشن و درخشان است. این ساز نت‌های کوتاه و سریعی تولید می‌کند که برای اجراها و تریل‌های ملودیک سریع، ایده‌آل هستند و تطبیق‌پذیری آن باعث می‌شود به خوبی برای طیف وسیعی از سبک‌های موسیقی مناسب باشد.

قانون اغلب در موسیقی سنتی ایرانی، عربی و ترکی استفاده می‌شود، جایی که نقش اصلی را در اجراهای انفرادی و گروهی ایفا می‌کند.

این ساز به اندازه‌ای کارایی دارد که هم می‌تواند موسیقی آوازی و هم موسیقی دستگاهی را همراهی کند و می‌شود از آن برای نواختن قطعات آرام و همچنین قطعات سریع و هیجان‌انگیز استفاده کرد.

تاریخچه

برخی اختراع این ساز را به افلاطون نسبت می‌دهند و عده‌ای بر این باورند که مخترع این ساز فارابی‌ست.

برخی هم معتقدند منشا این ساز خراسان بوده و برخی می‌گویند در قرن سیزدهم میلادی در موصل پیدا شده. هر چند هیچ یک از این نظردهندگان دلیلی بر ادعای خود ندارند و واقعیت این است که در فرهنگ کلاسیک شرق، ردی از سازهای این خانواده پیدا نشده و سرچشمه‌ی قانون نیز مانند سرچشمه‌ی بسیاری از سازهای دیگر نامعلوم است.

با این حال یکی از خاستگاه‌های این ساز به سازی زهی آشوری در امپراطوری آشور قدیم، به ویژه از قرن نوزدهم قبل از میلاد در بین‌النهرین می‌رسد. نقشی از این ساز زهی بر روی جعبه‌ای از عاج فیل که در پایتخت قدیم آشور یافت شده، نقش بسته بود.

آنچه بیشتر محتمل به نظر می‌رسد این است که قانون از سرزمین‌های خاور نزدیک به اروپا رسیده و در آنجا با مکانیزه شدن آن، بزرگ‌ترین ساز کلاویه‌دار سیمی پدید آمده.

قانون را باید سازی از اوایل اسلام دانست. ترک‌ها زمانی چند ساز را فراموش کرده بودند اما از زمان محمود دوم (1808-1899)، عمر افندی، آن را از شام به ترکیه آورد و به سرعت میان مردم رواج داد.

با این همه، فارابی نمونه‌ای از این ساز را هزار سال پیش، به صورت 45 سیمی اختراع و در کتاب خود به نام کتاب موسیقی کبیر آورده است و صفی‌الدین آن را نزهه نامیده.

در حال حاضر در سراسر آفریقا و آسیا، ساز قانون از رده‌ی سازهای سنتی و هنری اعراب به شمار می‌رود.

ساختار

قانون شامل یک تخته رزونانس مستطیلی مسطح است که از چوب ساخته شده و بیست و شش رشته‌ی نازک سیم در سراسر آن کشیده شده است. قانون سنتی به گونه‌ای طراحی شده که دامنه‌ای حدود سه و نیم اکتاو داشته باشد، اگرچه سازهای مدرن می‌توانند به چهار و نیم اکتاو هم برسند.

سیم‌ها در مجموعه‌های سه یا چهارتایی دسته‌بندی می‌شوند و از نایلون یا فولاد ساخته می‌شوند و سیم‌های جداگانه توسط مجموعه‌ای از اهرم‌هایی که بر روی خرک ساز نصب می‌شوند، کوک می‌شوند.

قانون به صورت صاف روی پاهای نوازنده یا روی میز گذاشته می‌شود و نوازنده پشت آن می‌نشیند. دو مضراب بر انگشت اشاره و شست نوازنده سوار می‌شود که با استفاده از آن‌ها سیم‌ها را می‌نوازد، در حالی که از دست چپ برای فشار دادن سیم‌ها برای تغییر گام استفاده می‌شود.

یکی از ویژگی های منحصر به فرد قانون، برد و انعطاف پذیری آن است. این ساز قادر است طیف وسیعی از صداها را تولید کند و می‌تواند ملودی‌هایی را اجرا کند که سازهای دیگر نمی‌توانند. صدای آن به اندازه کافی دلنشین است و با سبک موسیقی شرقی و ربع پرده تطابق دارد و به ملودی‌ها عمق می‌بخشد.

یکی از مشهورترین نوازندگان قانون در تمام دوران، موسیقیدان مصری محمد عبدالوهاب بود. او به رواج قانون در سراسر جهان عرب کمک بسزایی کرد. بسیاری از نوازندگان مدرن نیز شروع به ترکیب این ساز در موسیقی خود کرده‌اند و صداهای سنتی خاورمیانه را با سبک‌های معاصر ترکیب می‌کنند.

خرید قانون مصطفی ساغلام آبنوس