شالیمو

شالیمو سازی بادی چوبی تک نی، که در اواخر دوران باروک و اوایل دوران کلاسیک استفاده می‌شد. سازی فولکلور و از پیشینیان کلارینت امروزی. شالیمو به طور گسترده در مجالس و ارکسترها نواخته می‌شد.

کلمه شالیمو برای اولین بار در طول دهه 1630 به صورت نوشتاری ظاهر شد. چندین فرهنگ لغت فرانسوی در قرن شانزدهم از این کلمه برای اشاره به انواع مختلف لوله‌های نی‌ای ساده که همگی دارای سوراخ های طنین هستند استفاده می‌کردند.

اما تاریخ استفاده از شالیمو به قرن 17 برمی‌گردد. زمانی که برای اولین بار در فرانسه ساخته شد. این ساز در اصل از چوب شمشاد ساخته شده بود و لوله‌ای استوانه‌ای بود. یک قطعه دهانی تک نی داشت، شبیه دهانی کلارینت، اما دامنه‌ی کمتر و صدای ملایم تری داشت.

با گذشت زمان، شالیمو به اشکال و اندازه‌های مختلف تکامل یافت و سبک‌های منطقه‌ای مختلفی پدیدار شد. به عنوان مثال، در آلمان، این ساز از چوب افرا ساخته شده بود و لوله‌ی پهن‌تری داشت، که در نتیجه صدای پرتری را ایجاد می‌کرد. در ایتالیا، شالیمو در ارکسترهای اپرا استفاده می‌شد و لحن ظریف‌تری داشت.

سال 1700، شالیمو دیگر یک ساز شناخته شده در صحنه موسیقی اروپا بود. در همین زمان، ساز ساز معروف نورنبرگ، یوهان کریستوف دِنِر، تغییراتی را در شالیمو ایجاد و در نهایت آن را به کلارینت باروک تبدیل کرد. شالیمو با دو کلید متمایز می‌شود (به نظر می‌رسد توسط دنر اضافه شده است)، که سوراخ های طنین را می‌پوشانند.

موقعیت این حفره‌ها آهنگ ساز را از فوت کردن بیش از حد منع می‌کند و دامنه‌ی آن را تنها به دوازده نت محدود می‌کند. برای از بین بردن محدودیت در این ساز، اندازه‌های متعددی از شالیمو، از باس تا سوپرانو تولید شده است. طیف شالیمو شامل نمونه‌های باس، تنور، آلتو و سوپرانو است.

آهنگسازان در ابتدا از شالیمو استقبال کردند. این ساز اغلب در موسیقی ارکسترال در طول دوره‌های باروک و کلاسیک، به ویژه در آثار آهنگسازانی مانند یوهان سباستین باخ و ولفگانگ آمادئوس موتزارت استفاده می‌شد. همچنین در موسیقی مجلسی مانند سونات و تریو استفاده می‌شد و به عنوان یک ساز مهم در توسعه کلارینت به حساب می‌آمد.

استین راجر در آمستردام مجموعه‌ای از دوئت‌ها را برای دو شالیمو در سال 1706 (قبل از اولین دوئت‌های کلارینت) منتشر کرد. و در سال 1716، همین ناشر شش جلد دونوازی برای این ساز منتشر کرد. در دهه‌های اول قرن هجدهم، شالیمو به‌ ویژه در دربار هابسبورگ محبوبیت داشت. مدارکی نشان می‌دهد که بخش‌های شالیمو در بیش از چهل اپرا و اوراتوریو وجود داشته و دِنِرها سفارش‌های ساخت شالیموی زیادی از اعضای خانواده‌ی سلطنتی در سراسر اروپا داشتند.

شالیمو علاوه بر استفاده در موسیقی کلاسیک، در موسیقی محلی مناطق مختلف اروپا نیز مورد استفاده قرار گرفت. به عنوان مثال در فرانسه از آن در موسیقی رقص سنتی استفاده می‌شد و در آلمان در آهنگ‌ها و رقص‌های محلی.

اما کلارینت به زودی در رپرتوار و در همه جا از آن پیشی گرفت.

با وجود محبوبیت شالیمو در دوره‌های باروک و کلاسیک، شالیمو در نهایت با استفاده گسترده‌تر از کلارینت، این محبوبیت را از دست داد. با این حال، در سال‌های اخیر، توسط نوازندگان و آهنگسازانی که صدای منحصر و اهمیت تاریخی آن را بررسی می‌کنند، احیاء شده است.